Πράσινη Θαλασσοχελώνα – Chelonia mydas

Η πράσινη χελώνα, Chelonia mydas (Linnaeus, 1758) είναι μια μεγάλου μεγέθους θαλάσσια χελώνα της οικογένειας Cheloniidae. Η κοινή ονομασία της δεν προέρχεται από το χρώμα της, αλλά από τον χρωματισμό του λίπους στο κάτω μέρος του χελύου (καβουκιού). Το μήκος του χελύου (καβουκιού) μπορεί να φτάσει μέχρι και 150 cm, συνήθως όμως δεν ξεπερνά τα 120 cm. Το βάρος της φτάνει συνήθως τα 100-150 kg, μπορεί όμως να ξεπεράσει τα 400 kg σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Εντοπίζονται τέσσερις πλευρικές πλάκες σε κάθε πλευρά του χελύου, σε αντίθεση με την Caretta caretta, όπου εντοπίζονται πέντε πλευρικές πλάκες.

Η Πράσινη χελώνα διακρίνεται εύκολα από τα υπόλοιπα είδη χελωνών, καθώς διαθέτει μόνο ένα ζεύγος από προμετωπικές κλίμακες στο κεφάλι της, αντί για δύο ζεύγη. Ζει μονίμως μέσα στην θάλασσα και τα θηλυκά βγαίνουν στην στεριά μόνο για να γεννήσουν. Τρέφεται κυρίως με θαλάσσια φυτά, αλλά και με θαλάσσια ασπόνδυλα. Τα θηλυκά σκάβουν βαθιά στην άμμο ακτών και γεννούν 50-240 αυγά, έως και 8 φορές μέχρι και το τέλος της αναπαραγωγικής περιόδου. Τα αυγά θάβονται αμέσως και εκκολάπτονται μετά από περίπου 2-2,5 μήνες. Τα θηλυκά συνήθως αναπαράγονται κάθε 2-5 χρόνια. Στη Μεσόγειο καταγράφονται κάθε χρόνο 1.160 με 2.670 φωλιές πράσινων χελωνών. Δεν υπάρχουν ωστόσο δεδομένα για τις περιοχές του Λιβάνου, της Συρίας και της Αιγύπτου, όπου υπάρχει επίσης φωλεοποίηση. Οι παραπάνω αριθμοί φωλιών εκτιμάται ότι αντιστοιχούν σε περίπου 784 θηλυκές πράσινες χελώνες, οι οποίες γεννούν κάθε χρόνο στις ακτές της Μεσογείου.

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ:
Η Πράσινη χελώνα ταξινομείται σε παγκόσμιο και μεσογειακό επίπεδο ως «Κινδυνεύον» είδος (EN-Endagered). Προστατεύεται σύμφωνα με διεθνή, κοινοτική και εθνική νομοθεσία. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνεται στη Σύμβαση CITES, τη Σύμβαση της Βόννης, τα Πρωτόκολλα της Διεθνούς Σύμβασης της Βαρκελώνης και τη Σύμβαση της Βέρνης. Περιλαμβάνεται ως είδος προτεραιότητας στο παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ). Στην εθνική νομοθεσία προστατεύεται από το Π.Δ. 617/80, το οποίο απαγορεύει την αλιεία, τη συλλογή νεοσσών και την καταστροφή των αβγών, και το Π.Δ. 67/81, που απαγορεύει τη σύλληψη, το εμπόριο, την κακοποίηση, τη θανάτωση και την κατοχή.

ΑΠΕΙΛΕΣ:
Εκτός από φυσικές απειλές, όλα τα είδη θαλάσσιων χελωνών αντιμετωπίζουν ανθρωπογενείς απειλές που απειλούν την επιβίωση τους, όπως:
• Τυχαίες συλλήψεις κατά την αλιεία (κυρίως επαγγελματική): Παράλληλα με τα είδη- στόχους (ψάρια,μαλάκια κτλ.), παγιδεύονται τυχαία και ευάλωτα είδη όπως οι θαλάσσιες χελώνες και γενικότερα τα θαλάσσια θηλαστικά. Σύμφωνα με σχετική έρευνα, έχει εκτιμηθεί ότι ετησίως λαμβάνουν χώρα περί τα 132.000 περιστατικά τυχαίων συλλήψεων θαλάσσιων χελωνών στη Μεσόγειο, εκ των οποίων τα 44.000 οδήγησαν σε θανάτωση των χελωνών.
• Άδηλη αλιεία: Εγκαταλελειμμένα ή απορριπτόμενα δίχτυα αλιείας (γνωστά ως δίχτυα φαντάσματα) και διάφορα είδη αλιευτικών εργαλείων, μπορούν παθητικά να λειτουργήσουν ως παγίδες θανάτου, με αποτέλεσμα ευάλωτα είδη της θαλάσσιας μεγαπανίδας, όπως δελφίνια, φώκιες και θαλάσσιες χελώνες, να προσελκύονται από μικρότερους θαλάσσιους οργανισμούς που έχουν εγκλωβιστεί σε αυτά και με τη σειρά τους να εγκλωβίζονται και εκείνα.
• Θαλάσσια ρύπανση: Αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα με μεγάλο περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Ειδικότερα η Μεσόγειος θεωρείται ως μια από τις πιο επιβεβαρυμμένες θάλασσες παγκοσμίως, κυρίως λόγω της αυξημένης συσσώρευσης πλαστικών και μικροπλαστικών. Η ρύπανση της Μεσογείου από πλαστικά αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες απειλές για τη διατήρηση των θαλάσσιων θηλαστικών. Οι χελώνες συχνά συγχέουν τις πλαστικές σακούλες με τις μέδουσες, αγαπημένη λιχουδιά των θαλάσσιων χελωνών, καθώς έχουν την ίδια όψη και οσμή. Καταναλώνοντας πλαστικά απορρίμματα, το πεπτικό τους σύστημα φράζει, δημιουργώντας το ψευδές αίσθημα του κορεσμού, οδηγώντας τις θαλάσσιες χελώνες σταδιακά στο θάνατο.
• Κλιματική αλλαγή: οι αλλαγές στο κλίμα αποτελούν φυσικό φαινόμενο του πλανήτη μας. Ωστόσο η εντατική απελευθέρωση αερίων του θερμοκηπίου, οδήγησε σε αύξηση της θερμοκρασίας της Γης. Οι θαλάσσιες χελώνες προσαρμόστηκαν και εξελίχθηκαν για να επιβιώσουν από αλλαγές στο κλίμα της Γης κατά το παρελθόν. Ωστόσο, η μεγάλη ταχύτητα εξέλιξης της κλιματικής αλλαγής σήμερα, σε συνδυασμό με την αύξηση των ανθρωπογενών πιέσεων στο φυσικό περιβάλλον των χελωνών, αποτελούν πηγή ανησυχίας για την μελλοντική κατάσταση διατήρησης και βιωσιμότητα του είδους.

ΟΜΑΔΕΣ ΣΤΟΧΟΥ:
Ερασιτέχνες και επαγγελματίες αλιείς στην θαλάσσια περιοχή του Ιονίου Πελάγους, ιδιοκτήτες σκαφών αναψυχής ή ξενάγησης της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής.